فرهنگ چاي در روسيه
روس ها مردمان چاي خوري هستند، كه يكي از دلايل آن شرايط آب و هوايي است.
ما در ايران خيلي به ميوه براي پذيرايي اهميت مي دهيم، ولي مهمان روس ها كه باشيد، ساعت ها خودشان را با چاي سرگرم مي كنند. مگر اين كه فصل ميوه هاي فصلي مثل هندوانه و ميوه هاي مناطق حاره اي باشد.
مهمان كه مي رسد، فورا مي پرسند چاي يا قهوه؟ و اگر بگوييد چاي، مي پرسند سياه يا سبز؟
با وجودي كه امروزه بيشتر از چاي كيسه اي استفاده مي كنند، ولي خيلي به امتحان كردن انواع چاي و نگهداري جعبه هاي فلزي و چوبي چاي علاقه دارند.
يك بسته چاي ايراني (به خصوص در بسته بندي خاص)، مي تواند هديه بسيار خوبي باشد و دوست روس شما را واقعا خوشحال كند.
علي رغم اين كه سماور روسي شهرت بين المللي دارد، اما در آپارتمان هايشان كمتر سماور مي بينيد. ولي در داچا (ويلاي شخصي) و پيك نيك تقريبا هميشه از سماور ذغالي استفاده مي كنند.
بعضي وقت ها براي اين كه ذغال گُر بگيرد و زود آب جوش بيايد، چكمه را روي دودكش سماور مي گذارند و به اين طريق هوا به داخل سماور تلمبه مي زنند. حتي در بعضي رستوران هاي لوكس، از اين روش سنتي براي جلب مشتري خارجي استفاده مي كنند.
همان طور كه مي دانيد ساخت سماور در ايران به دستور اميركبير و توسط يك استادكار شروع شد و تا امروز ادامه دارد. بعضي از كارگاه هاي سماور ايراني بهروسيه سماور صادر مي كنند و حتي در شهر «تولا» كه معدن سماور روسياست، سماور ايراني هم به فروش مي رود.
كلمه سماور در زبان روسي يعني «خودجوش». كلمه استكان هم روسي است. تا همين چند وقت پيش، به جااستكاني (به روسي: «پادْستاكانيك») خيلي اهميت مي دادند و ساخت جااستكاني هاي لوكس براي خودش تجارتي بوده. امروزه بعضي ها كلكسيون جااستكاني هاي قديمي و آنتيك جمع آوري مي كنند و بايد گفت كه واقعا زيبا هستند.
روس ها در هنر «ميناي خانه‌بندي» بسيار تبحر دارند. تور روسيه ...
اين را هم بگويم كه در روسيه رسم است وقتي اولين دندان نوزاد در مي آيد، قاشق چايخوري نقره (به خصوص قلمكاري شده) كادو مي دهند.
تا آن جا كه من ديده ام خيلي به ست بودن ظرف و ظروف اهميت نمي دهند. به خصوص ماگ و استكان و قاشق چايخوري و… در خيلي از خانه ها اصلا جور نيست و اتفاقا سعي مي كنند تنوع بيشتري داشته باشد.
در زبان روسي به قوري «چاينيك» (Chainik - تور روسيه ) مي گويند. اما جالب اين كه «چاينيك» معني آدم تازه كار و خنگ هم مي دهد. براي همين اگر پشت شيشه ماشين، برچسب هشدار با علامت قوري ديديد تعجب نكنيد. منظور اين است كه راننده اين ماشين تازه گواهينامه گرفته و دست فرمان درست حسابي ندارد. 
روس ها چاي را مثل ما ايراني ها دم مي كنند. يعني به نسبت مورد علاقه، به چاي غليظ دم شده در قوري، آب جوش اضافه مي كنند.
آن هايي هم كه خلافشان سنگين است (از جمله زنداني ها) همان چاي غليظ (به روسي: «زاواركا») داخل قوري را بدون رقيق كردن مي خورند.
بعضي ها هم چاي با را غلظت ۵ تا ۱۰ برابر معمول (چندين برابر غليظ تر از «زاواركا» < تور روسيه >) مي خورند كه به آن «چيفير» (Chifir) مي گويند و بين زندانيان كه به الكل دسترسي ندارند خيلي رايج است.
«چيفير» به قدري تلخ است كه بايد نم نم خورده شود، اگر نه حالت تهوع مي آورد. البته «چيفير»، هم به صورت داغ و هم به صورت سرد، با شير و شكر و شيريني هم مصرف مي شود.
خوردن چاي با ليمو و زنجبيل مرسوم است، اما دارچين (پودر) را كه در روسيهخيلي گران هم هست، فقط با قهوه مي خورند، نه چاي.
به دوستان روس كه چوب دارچين داده ام تا با چاي مصرف كنند، خوشبختانه يا بدبختانه خيلي خوششان آمده و باعث شده منبع تامين چوب دارچين همه دوستان و آشنايان روس باشم.
سابقه چاي در روسيه به حدود ۴۰۰ سال پيش باز مي گردد، زماني كه يكي از حكمرانان مغول حدود ۷۰ كيلو چاي به تزار روسيه هديه داد. از آن پس چاي به عنوان يك نوشيدني بسيار لوكس به دربار تزار و خانواده هاي اشرافي راه پيدا كرد و كاروان هاي شتر با بار چاي از چين راهي روسيه شدند. اين كاروان ها حدود يك سال و نيم در راه بودند و در زمان اتراق هاي شبانه، چاي بوي دود آتش به خود مي گرفت. و چون ذائقه روس ها با اين نوع چاي خو گرفته، هنوز هم بعضي از برندهاي چاي چيني، به چاي هاي صادراتي به روسيه طعم دود اضافه مي كنند.
خود روسيه هم چاي توليد مي كند كه عمده آن در جنوب روسيه و در منطقه «سوچي / تور روسيه » است. همان شهر ساحلي كه المپيك زمستاني ۲۰۱۴ در آن برگزار شد. اين منطقه شمالي ترين نقطه اي است كه در آن چاي مي رويد.
روس ها معمولا چاي را نه با قند يا شكر، كه با انواع شيريني و شكلات مي خورند. البته قديم ترها قند را بين دندان مي گذاشتند و با نعلبكي چاي مي خوردند، اما تا آن جا كه من ديده ام، امروزه اين كار را نشانه كم فرهنگي مي دانند.
صاحبخانه مهمان نوازي خودش را نه با چاي كه با مخلفاتش، يعني انواع بيسكوييت و پيراشكي و شكلات و شيريني و كيك و مربا و عسل نشان مي دهد. صبح و ظهر و شب هم ندارد.
تور روسيه در ايران
تا دلتان بخواهد انواع و اقسام مربا دارند. از ميوه هاي بوته اي بگيريد (كه بعضي شان در ايران نيست) تا مرباي ميوه كاج! عسل و مربا را داخل نعلبكي مي ريزند و براي هر كسي جدا روي ميز مي گذارند.
روسيه معدن انواع عسل زرد و قهوه اي و سياه و نرم و سفت و… است. مثلا عسل «گرچكا» (گندم سياه - تور روسيه ) كه در ايران نداريم.
خانم هايي كه كدبانو ترند (به خصوص آن هايي كه ريشه هاي اوكرايني دارند يا از شهرهاي كوچك تر و همين طور سيبري هستند) خودشان مربا درست مي كنند. اگر داچا (ويلاي شخصي - تور روسيه ) داشته باشند كه بعيد است مربا نياندازند.
روي ميز پذيرايي روس ها، حداقل يكي از اين شيريني ها ديده مي شود:
«پريانيك» (Pryanik) يا كلوچه زنجبيلي
«بارانكي» (Baranki) كه نوعي نان خشك حلقه اي كوچك است. شايد ديده باشيد كه رشته هاي «بارانكا» را به سماور و در بعضي مراسم به گردن آويزان مي كنند.
انواع پيراشكي كه داخلشان با انواع مربا و ميوه و يا حتي كلم و گوشت پر شده.
انواع مارمالاد
انواع نان سوخاري (سوخاري در زبان روسي يعني خشك ( تور روسيه ) )
«چك چك» (Chak Chak) كه شيريني ملي تاتار هاست و بين روس ها و به خصوص مسلمان هاي روس خيلي طرفدار دارد.
طرز تهيه اش هم خيلي ساده است. تخم مرغ و آرد را مخلوط كرده، ورز مي دهند، به شكل رشته يا دانه هاي لوبياي خيلي كوچك در مياورند، سرخ مي كنند. بعد دانه يا رشته هاي كوچك سرخ شده را به شكل گوله در مياورند، رويش عسل مي ريزند و سرد كه شد سرو مي كنند.
«واتروشكا» (Vatrushka) كه گرد شكل است، وسطش هم پنير و بعضي وقت ها با كشمش.
علاوه بر شيريني هاي روسي، روس ها به شدت به شيريني هاي شرقي علاقه دارند. اين تجارت، يعني پخت و پخش شيريني هاي شرقي، مثل باقلوا و راحت الحلقوم، تقريبا منحصرا دست آذربايجاني ها است.
شيريني هاي ايراني، روس ها را ديوانه مي كند ولي در بازار روسيه موجود نيست. به نظر من بهترين هديه به يك روس، سوهان است. همين طور پولكي و قطاب و لوز.
ضمنا گز براي روس ها خيلي چيز جديدي نيست و به واسطه ترك ها با غير مجاز مي باشد halva كه در ظاهر و مزه خيلي شبيه گز است آشنا هستند.
و در نهايت، انواع شكلات و بيسكوييت و كيك خامه اي و كيك پاي هم با چاي مصرف مي شود. بعضي وقت ها هم بستني را با چاي مي خورند.
برچسب: ،