دسته هاي مذهبي در روسيه
چهره روسيه هم مانند ايران، بين مردم دنيا مخدوش و غير واقعي است. روسيه فقط سرزمين مردمان عرق خور و خوشگذران نيست.
از جمله اين جنبه هاي فرهنگي اجتماعي روسيه كه كمتر مورد توجه قرار مي گيرد، نقش مذهب در زندگي روزمره مردم است.
مسيحيت ارتودوكس كمي بيشتر از هزار سال پيش وارد روسيه شد و از همان سال هاي اوليه به شدت با زندگي مردم درآميخت. اعتقادات مذهبي به قدري قوي بود كه وقتي ۳۵۰ سال پيش كليساي ارتودوكس دست به اصلاحاتي در جزييات مراسم مذهبي زد، عده اي مقاوت كرده و حتي اقدام به خودسوزي مي كردند («باورمندان قديم» يا «راسكولنيك» ها - تور روسيه ).
اسلام هم رسما ۷۰۰ سال پيش بود كه وارد روسيه شد. تصور كنيد در ايران به عنوان يك كشور مسلمان، مردمان و مقامات و مسئولان بلندپايه چند استان، مسيحي باشند. قرن هاست كه روسيه با ده برابر مساحت و دو برابر جمعيت ايران به اين شكل اداره مي شود و مسلمانان نقش پررنگي در اداره كشور دارند و پيروان هر دو اديان، با فراز و نشيب هايي، به طور مسالمت آميز در كنار هم زندگي مي كنند.
همان طور كه در ايران «امامزاده» ها نقش مهمي در جامعه ديني دارند، «قديس» هاي مسيحي بين باورمندان داراي جايگاه خاصي است.
قديس ها، جداي حواريون حضرت مسيح، شامل تعداد زيادي از افرادي مي شود كه در طول تاريخ به دنيا پشت پا زده و قدم در مسير خدمت به خدا برداشتند و از اين جهت كرامات خاصي به آن ها نسبت داده شده است. تور روسيه در ايران ...
نقش «ضريح» در ايران را «ايكون» (Ikon) يا همان تمثال هاي مذهبي بازي مي كند. «ايكون» تصاويري مذهبي از حضرت مريم، حضرت مسيح و قديسان است كه روي چوب نقاشي شده اند. بعضي از «ايكون» ها قابي فلزي دارند كه به آن «ريزا» (Riza - تور روسيه ) يا «آكلاد» (Oklad) مي گويند. قدمت بعضي از اين تمثال ها به چند صد سال مي رسد.
«ايكون» فقط نقاشي مذهبي نيست و مردم اعتقاد دارند كه اين تصاوير داراي نيرو و قدرت جادويي هستند. و از اين جهت، مسيحي ها هم براي رفع بيماري و مشكلات و… به قديسين و «ايكون» هاي ايشان متوسل مي شوند.
خيلي از كليساهاي روسيه به ياد قديسين و «ايكون» هاي معروف و تاريخي ساخته شده و به نام آن ها نام گذاري شده اند. معمولا هم در همان محلي كه «ايكون» پيدا شده يا در محل زندگي يا مرگ همان قديس.
همان طور كه ما در منزل و محل كار و ماشين و كيف و يا در آويز گردن ادعيه مذهبي نگهداري مي كنيم، مسيحيان ارتودوكس هم تصاوير «ايكون» هاي بعضي از قديسين خاص را همراه خود دارند و به اين طريق خود را مصون نگه مي داند.
جنگ هاي بزرگ در روسيه هم از حاميان مسيحيت بوده اند. به اين معني كه پادشاهان و فرماندهان براي پيروزي در جنگ به يك كليسا يا قديس يا «ايكون» متوسل شده اند. از جمله معروف ترين آن ها، «كليساي سنت باسيل» در ميدان سرخ مسكو است كه بعد از شكست تاتارها توسط تزار «ايوان مخوف» ساخته شد. يا مثلا «كليساي جامع كازان» در سنت پترزبورگ كه نماد پيروزي روسيه در جنگ با ناپلئون بناپارت است.
همان طور كه بعضي از مسلمانان با پاي پياده به زيارت امامزاده ها مي روند، مسيحيان ارتودوكس روسيه هم مسيرهاي طولاني بين دو كليسا يا صومعه را به صورت دسته جمعي پياده روي مي كنند.
به اين دسته هاي مذهبي در روسيه «كرِستني خُد» (Krestniy Khod) گفته مي شود.
«كرِستني خُد» مي تواند خيلي كوچك و ساده و داخل خود كليسا، دور كليسا و يا حتي بين دو شهر باشد و هميشه با حمل فانوس، پرچم هاي مذهبي و از همه مهم تر، «ايكون» همراه است.
يكي از مهمترين دسته مذهبي كليساي ارتودوكس روسيه به مناسبت «عيد پاك» (روز زنده شدن حضرت مسيح بعد از مصلوب شدن) برگزار مي شود.
«خاج شويان» (آبتني در آب سرد به قصد تبرك به مناسبت غسل تعميد حضرت مسيح در رود اردن، تور روسيه) از ديگر مناسبت هايي است كه دسته هاي مذهبي راه مي افتند.
براي رفع شر و بلا، تدفين و… هم «كرِستني خُد» برگزار مي كنند.
بزرگ ترين دسته مذهبي در روسيه، در شهر «كيروف» (هزار كيلومتري شمال شرقمسكو) و در هفته اول ماه ژوئن برگزار مي شود. اين دسته مذهبي با سابقه اي ۵۰۰ ساله، «وِليكارِتسكي» (Velikoretskiy) نام دارد و طي آن ده ها هزار زائر از سراسر روسيه و كشورهاي همسايه، مسيري ۱۵۰ كيلومتري (مسير رفت و برگشت بين دو شهر) را ظرف مدت يك هفته پياده روي مي كنند.
از ديگر دسته هاي معروف روسيه، اواخر ماه ژوئن در شهر «ساراتوف» (۹۰۰ كيلومتري جنوب شرق مسكو) برگزار مي شود. اين دسته مذهبي ۲۲ روز به طول مي انجامد و چند صد شركت كننده آن، مسيري ۵۰۰ كيلومتري را پياده روي مي كنند.
بعضي از زائران، طبق سنتي طولاني در مسيحيت ارتودوكس، بدون كفش پياده روي مي كنند و به خود رنج مي دهند و از اين جهت به سينه زني در مذهب شيعه شباهت دارد. براي اطلاعات بيشتر مطلب «رهبانيت در روسيه» را بخوانيد.
شايد مهم ترين نقاشي از «كرِستني خُد»، نقاشي «ايليا رپين» (Ilya Repin) نقاش برجسته روس باشد. او در اين نقاشي ۱۳۰ ساله، دسته مذهبي در شهر «كورسك» را به تصوير كشيده.
«كورسك»، شهري كه بزرگ ترين نبرد زرهي دنيا (بين شوروي و آلمان) را به خود ديده، در جنوب غرب روسيه و نزديك مرز اوكراين قرار دارد.
در اين نقاشي، مردم در حال حمل «ايكون» بسيار معروف «كورسك» ديده مي شوند. اين «ايكون» حدود ۷۰۰ سال پيش توسط يك شكارچي پيدا شد و امروزه در نيويورك نگهداري مي شود.
«كرِستني خُد» و «ايكون» به قدري موضوعات جالب و جذابي هستند كه باز هم مطالبي درباره نقش آن ها در فرهنگ مردم روسيه خواهيم داشت.
دسته مذهبي در سن پترزبورگ، سال ۱۹۰۷
برچسب: ،